Praca – czy może szkodzić? Oto 6 sygnałów świadczących o pracoholizmie

Idąc za poglądami niektórych (Habrat,2000; Shapiro,1984), uzależnić może właściwie wszystko. Nie tylko alkohol, narkotyki, ale nawet ćwiczenia fizyczne czy robienie zakupów. Ta ostatnia grupa uzależnień zalicza się do tzw. uzależnień niesubstancjonalnych, w której znajduje się również pracoholizm.

Czy można uzależnić się od pracy? 

Socjolog Zygmunt Bauman podaje, że pracoholików można znaleźć nie wśród niewolników, a elity osób, które odniosły sukces. Nawiązując do tego, trafnym określeniem wydają się słowa amerykańskiego badacza pracoholizmu, Bryana E. Robinsona, który twierdzi że pracoholizm jest jednym z najlepiej ubranych uzależnień naszych czasów.

Jak rozpoznać uzależnienie od pracy? Czy są kryteria, po których mogę rozpoznać pracoholizm u siebie czy bliskiej mi osoby ? O tym będzie ten artykuł.

Zacznijmy od przykładu…

Dla zobrazowania problemu związanego z uzależnieniem od pracy, przybliżę historię jednej pacjentki.

Życie p. Anny kręci się wokół pracy. Tu znajduje satysfakcję i ukojenie, gdy zaczyna pracować, ta czynność ją całkowicie pochłania. Gdy mniej pracuje, zaczyna mieć wyrzuty sumienia. Przez pewien czas starała się ograniczyć czas pracy do 8-9 godzin, jednak bezskutecznie, nadal pracuje po 11-12 godzin. Czuje wewnętrzny przymus i powinność, by wykonywać wszystko najlepiej jak potrafi. Nie pozwala sobie na błędy. 

Kiedy przychodzi weekend, ciężko jest jej skupić się na obowiązkach domowych, nie umie odpoczywać. Doświadcza silnych bólów głowy i ma poczucie napięcia, z którym próbuje sobie radzić włączając dzień. Domownikom ciężko jest to zaakceptować, pojawiają się wzajemne pretensje. Rodzina odczuwa złość, że p. Anna nie ma dla nich czasu. P. Anna twierdzi, że musi pracować aby utrzymać swoją pozycję w firmie. Twierdzi, że nie może teraz odpuszczać i pokazać pracownikom, jak należy pracować. Nie zadowala jej dotychczasowy tryb pracy jej pracowników, wymyśla nowe projekty, angażuje się coraz bardziej w nowe zadania zawodowe.

Cechy uzależnienia wg. modelu Griffithsa

U p. Anny z powyższego przykładu można dostrzec następujące cechy uzależnienia:

1. Dominacja – czynność pracowania staje się najważniejszą aktywnością dla osoby, dominuje w jej myśleniu, uczuciach i zachowaniu.
2. Zmiany nastroju  – „pracując znajduje ukojenie i satysfakcje, gdy zaczyna pracować, ta czynność ją całkowicie pochłania”.
3. Tolerancja –  potrzeba coraz więcej ilości czasu poświęconemu pracy, aby uzyskać początkowy efekt zadowolenia.
4. Objawy odstawienia/abstynencji/wycofanie – „kiedy przychodzi weekend, trudno jest jej się skupić na obowiązkach domowych. Doświadcza silnego bólu głowy”.
5. Konflikt – pojawia się w obszarze związków z innymi osobami (rodzina, współpracownicy), „domownikom ciężko jest to zaakceptować, pojawiają się wzajemne pretensje”.
6. Nawroty/mechanizm błędnego koła – powracanie do nałogu po tymczasowym niewykonywaniu czynności.

Pracoholizm – gdzie szukać pomocy?

Jeżeli po zapoznaniu się z historią p. Anny, obserwujesz u siebie lub swoich najbliższych cechy pracoholizmu – reaguj! Dobrym krokiem będzie rozmowa z psychoterapeutą, w szczególności specjalizującym się w pracy z uzależnieniami.

Na koniec zacytuję prof. Philip’a G. Zimbardo:

„Pracuj ciężko w  czasie przeznaczonym na pracę. Baw się intensywnie, gdy przychodzi czas na zabawę. Ciesz się słuchaniem starych baśni opowiadanych przez babcię, póki wciąż jeszcze żyje”.

Artykuł gościnny Magdy z Sensity.pl