Dane the:protocol potwierdzają: nie potrafimy wylogować się do życia

Cyfrowa równowaga to szczególne wyzwanie dla osób pracujących zdalnie online, które większość dnia spędzają przed ekranami urządzeń. Niestety, korzystanie z maili po pracy, spędzanie czasu w social mediach czy serwisach streamingowych powoduje, że tylko 1 na 9 pracujących Polek i Polaków uważa, że nie ma problemu ze znalezieniem cyfrowego balansu. Jak podaje raport theprotocol.it aż 69% badanych zauważa, że cyfryzacja naszego życia ma też coraz większy wpływ na zdrowie psychiczne.

Technologie opanowują życie prywatne i zawodowe

Życie prywatne i zawodowe Polek i Polaków jest silnie połączone z nowoczesnymi technologiami i urządzeniami. Żyjemy w scyfryzowanym społeczeństwie, w którym funkcjonowanie, także zawodowe, bez rozwiązań technologicznych staje się coraz trudniejsze.

Potwierdzają to wyniki badania przeprowadzonego przez the:protocol i zebrane w raporcie „Polacy na cyfrowej równoważni. Cyfrowy ślad technologii 2024”. Aż 65% respondentów uważa bowiem, że wzrost częstotliwości korzystania z technologii w pracy to naturalna konsekwencja zmian technologicznych na świecie. Skala profesji czy płatnych zleceń możliwych do realizowania za pośrednictwem sieci jest na tyle wysoka, że możemy mówić już o pokoleniu zależnym zawodowo od bycia online.

Praca online – blaski i cienie

Możliwość pracy zdalnej to dla wielu znaczne udogodnienie – nie tracimy czasu i środków na dojazd do pracy, łatwiej organizować życie rodzinne, doceniamy też sporą elastyczność. Z drugiej strony wyniki badania the:protocol pokazują, że może to tworzyć nowe, nieznane poprzednim pokoleniom sytuacje, przede wszystkim zaburzenia równowagi w korzystaniu z technologii i trudność w funkcjonowaniu offline. Tylko 11% pracujących Polek i Polaków uznało, że nigdy nie ma problemów z zachowaniem cyfrowej równowagi. Co więcej, często lub bardzo często taki problem wskazuje aż 61% respondentek i respondentów. Warto zauważyć, że wśród osób pracujących w IT ten odsetek jest jeszcze wyższy i sięga 65% – choć wśród nich świadomość zagrożeń związanych z nadużywaniem technologii powinna być wyższa.

Jednocześnie to właśnie ta grupa zwraca w badaniu szczególną uwagę na trudności z zachowaniem cyfrowej równowagi. To ludzie szczególnie narażeni na całodzienny kontakt z ekranami. Tymczasem blisko połowa (49%) badanych specjalistek i specjalistów IT nie wylogowuje się z online’u po zakończeniu godzin pracy. Komputer i smartfon to dla nich główne narzędzie, za pośrednictwem którego relaksują się także w czasie wolnym – choćby przez granie, śledzenie mediów społecznościowych czy korzystanie ze streamingów.

Znacząca część respondentek i respondentów dostrzega jednak problem – 49% badanych przyznaje, że starają się ograniczać wykorzystanie komputerów i smartfonów w czasie prywatnym.

Praca i relaks przed ekranem

Polki i Polacy pracujący online nie potrafią zrezygnować ze smartfona, którego używają minimum 3 godziny dziennie – tak zadeklarowało 54% badanych. Tylko nieco mniejszy odsetek korzysta przez 3 godziny z laptopa (48%) oraz przeglądarek internetowych (44%). Wśród rozwiązań, które można jeszcze mocniej powiązać z życiem zawodowym, w zestawieniu znalazły się także: specjalistyczne oprogramowanie (31%), poczta e-mail (27%) oraz telekonferencje (17%).

Niestety niepokojące mogą być wyniki dotyczące grupy relaksującej się przed ekranem. Blisko 1/3 respondentów poświęca średnio przynajmniej 3 godziny dziennie na korzystanie z serwisów streamingowych wideo i audio (32%), mediów społecznościowych (32%) oraz aplikacji mobilnych (31%). Mniejsze odsetki z taką częstotliwością korzystają z czatów czy komunikatorów (25%) oraz konsoli do gier (16%).

Zachowanie balansu – czy to mission impossible?

Badani przez the:protocol widzą potrzebę zachowania odpowiedniej równowagi w korzystaniu z technologii cyfrowych. 7 na 10 z nich uważa, że jest to kwestia społecznie istotna. Tyle samo badanych sądzi, że cyfryzacja naszego życia ma też coraz większy wpływ na zdrowie psychiczne Polek i Polaków.

Organizowanie pracy online w przestrzeni domowej i jednoczesne budowanie relacji w rodzinie z dziećmi bez wątpienia wymagają konsekwencji, dyscypliny i świadomości. Czy nam się to udaje?

– W deklaracjach o tym, jak powinniśmy lepiej i zdrowiej korzystać z technologii jesteśmy całkiem mocni. To ważny sygnał, że wielu rodziców (ale również nastolatków i dorosłych bez dzieci), dostrzega ryzyko związane z brakiem ograniczeń dla ekranów i urządzeń w naszym codziennym życiu. Praktyka okazuje się jednak znacznie trudniejsza i aby ją zmienić, potrzebujemy spojrzeć nie tylko na to, jak ustalamy granice z dziećmi, ale również z samymi sobą. Dynamiczne zmiany technologii nie pomagają. Bądźmy szczerzy – dorośli mogą nudzić się wieloma czynnościami, w których towarzyszą dzieciom i to jest zrozumiałe. Problemem jest to, dlaczego w takiej sytuacji tak łatwo sięgać po smartfony, a wraz z nimi media społecznościowe, maile, wiadomości. Takie treści to coś więcej, niż sposób na odreagowanie nudy. Sposób ich dostarczania został zaprojektowany tak, aby odciągnąć naszą uwagę, ale wcale nie przynieść ulgi (jak potrafią to zrobić niektóre gry czy medytacja, również ta wspierana aplikacjami) – uważa Kamil Śliwowski, instructional designer w INCO, autor w Sektor 3.0 i trener umiejętności cyfrowych.

Offline vs. online – jak znaleźć balans?

Niestety trudność w zachowaniu balansu w korzystaniu z technologii wzmagać może również otoczenie.  Najczęściej to wśród znajomych i rodziny dostrzegamy osoby uzależnione od smartfonów (72%) oraz mediów społecznościowych (68%). Z nieco niższymi wynikami na kolejnych miejscach plasują się gry online (59%) oraz czaty i komunikatory (58%). Kolejną grupę o zbliżonych wynikach tworzą osoby posiadające w swoim otoczeniu uzależnionych od internetowych newsów (55%), zakupów online oraz aplikacji mobilnych (po 53%).

Jak zatem próbujemy łapać cyfrowy balans? Kontakty społeczne to dla badanych bardzo ważne narzędzie budowania cyfrowej równowagi. Na czele aktywności, które mają stanowić remedium na nadmiar kontaktu z technologiami, osoby badane przez the:protocol wskazują czas offline spędzany z rodziną (48%). Drugie miejsce wśród sposobów na znalezienie balansu zajmują spotkania z przyjaciółmi (37%). Na wysokiej pozycji plasuje się również czytanie papierowych książek i prasy (44%) pozwalające oczom na odpoczynek od ekranów. Ważne są także aktywności fizyczne, takie jak podróże (37%) oraz uprawianie sportu (36%). Blisko 3 na 10 badanych sięga ponadto po swoje pozazawodowe pasje (29%).

Ważnym aspektem cyfrowego detoksu mogą być również ustawienia urządzeń. Ponad połowie z badanych zdarza się wyciszać dzwonek smartfona, by odciąć się od kontaktu z innymi (59%), a także wyłączać aplikacje działające w tle (54%). Ponad 40% wycisza raz na jakiś czas powiadomienia i wyskakujące okienka z komunikatorów, a 1 osoba na 3 – nawet odwraca telefon do dołu ekranem, by nie rozpraszał. Nieco rzadziej sięgamy po bardziej radykalne środki, czasowo ograniczając sobie media społecznościowe (29%) a nawet celowo wyłączając smartfon (27%).

Choć życie, w tym zawodowe, uzależnione jest od nowoczesnych technologii, warto docenić, że Polki i Polacy są świadomi zagrożeń. Podejmujemy kroki w drodze do cyfrowej równowagi, także za pomocą podtrzymywania kontaktów społecznych, w tym więzi rodzinnych. Wciąż jednak mamy pod tym względem wiele do zrobienia.

Raport moźna pobrać ze strony https://blog.theprotocol.it/do-pobrania

O badaniu

Raport „Polacy na cyfrowej równoważni. Cyfrowy ślad technologii 2024” został oparty na wynikach badania, przeprowadzonego przez ARC Rynek i Opinia na zlecenie the:protocol w styczniu 2024 roku. Pomiar przeprowadzono metodą CAWI (profesjonalnego formularza online) na grupie 774 pracujących Polaków w wieku 18-65 lat posiadających pracę. W próbie badawczej uwzględniono 321 pracowniczek i pracowników branży IT, w tym osoby specjalizujące się w: programowaniu, testowaniu, zarządzaniu projektami, projektowaniu graficznym i zarządzaniu sieciami komputerowymi.