Kiedy zarabianie w internecie obliguje do założenia działalności gospodarczej? [artykuł ekspercki]

Ekspertów z inFakt.pl zapytaliśmy kiedy zarabianie w internecie wymaga założenia dzialalności gospodarczej. 

Zarabianie w internecie jest bardzo popularne z uwagi na stosunkowo niskie koszty i potencjalnie szeroki zasięg. Może to być zarówno główne źródło dochodu, jak i dodatkowe. Niezależnie od skali działalności i zysków, zawsze trzeba rozważyć, czy przychody uzyskiwane w Sieci nie obligują do zarejestrowania działalności gospodarczej. Pod tym względem, polskie przepisy nie odróżniają internetu od innych źródeł.

Działalność gospodarcza jest zdefiniowana w kilku ustawach

Dla określenia co stanowi działalność gospodarczą, kluczowa jest jej definicja. Pojawia się ona w przepisach regulujących obowiązek rejestracji firmy, w przepisach podatkowych, a także w przepisach dotyczących ZUS. Definicje te są jednak w dużej mierze oparte na zapisach ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (Roz. 1, Art. 2), według której za działalność gospodarczą można uznać taki przejaw ludzkiej aktywności, który:

• ma charakter zarobkowy,
• polega na  wytwarzaniu, budowaniu, handlowaniu, świadczeniu usług albo poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, ewentualnie ma charakter działalności zawodowej,
• wykonywany jest w sposób zorganizowany i ciągły.

Natomiast w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych znajduje się zapis, który mówi, że działalność gospodarcza jest „prowadzona we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów” (Art. 5a., pkt. 6c). Do „innych przychodów” zaliczają się m.in. stosunek służbowy i stosunek pracy, działalność wykonywana osobiście, najem, czy dzierżawa. Co za tym idzie, działalności gospodarczej nie trzeba rejestrować w sytuacji, w której działalność zarobkowa wynika np. z umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło czy umowy o wynajem lub dzierżawę.

Należy podkreślić, że „zarobkowy charakter” działalności gospodarczej oraz określenie „bez względu na jej rezultat” wprost sugerują, że działalność nie musi przynosić zysków. Wystarczy, aby była prowadzona w tym celu.

Największe problemy interpretacyjne powoduje zwykle zidentyfikowanie momentu, w którym działalność staje się „zorganizowana i ciągła”, o czym mówią oba przywołane akty prawne. Zwykle uznaje się, że ciągłość wiąże się z tym, że działalność nie ma charakteru incydentalnego i przypadkowego. Natomiast działalność zorganizowana wymaga dokonania szeregu następujących po sobie i powiązanych czynności, w celu osiągnięcia zysku.

Przykładowo, sprzedawca internetowy prowadzi swoją działalność w sposób zorganizowany, jeżeli w celu osiągnięcia zysku kupuje towar, nawiązuje kontakty handlowe, zakłada rachunek bankowy, tworzy stronę internetową, promuje ją, a następnie dokonuje sprzedaży towarów. Działalność gospodarcza jest ciągła, jeżeli prowadzona jest ze względnie stałym zamiarem jej wykonywania. Taki charakter może mieć także działalność prowadzona sezonowo, czy sporadycznie, ale regularnie. Wielkość zysków nie ma w tym wypadku znaczenia.

Co grozi za prowadzenie działalności bez zarejestrowania jej?

Konsekwencje wynikające z prowadzenia działalności gospodarczej, która nie jest zarejestrowana wynikają z przepisów karnych, podatkowych lub dotyczących składek ZUS. Ogólnie, prowadzenie działalności gospodarczej bez rejestracji stanowi wykroczenie zagrożone karą ograniczenia wolności lub grzywny. Wysokość kar uzależniona jest od tego, czy opłacane były jakiekolwiek podatki, czy nie. Najbardziej dotkliwe sankcje dotyczą osób, które w ogóle nie odprowadzają podatku dochodowego – takie osoby muszą liczyć się z koniecznością zapłaty karnej stawki 75%. Ponadto, kary mogą być związane z nieopłacaniem VAT-u – wówczas należy zapłacić zaległy podatek, ale nie można go odliczyć. Wreszcie ZUS może zażądać zapłaty składek społecznych i zdrowotnych za okres, w którym działalność gospodarcza była prowadzona, mimo że formalnie niezarejestrowana.

W którym momencie pojawia się obowiązek zarejestrowania działalności gospodarczej?

Osoby, które zarabiają w internecie rozliczając się z firmami za pomocą umów o dzieło lub zleceń, a także umów o wynajem powierzchni reklamowej, zwykle nie są wzywane do założenia działalności gospodarczej. Sytuacja wygląda jednak inaczej w przypadku osób, które zarabiają w sieci w inny sposób, zwłaszcza prowadząc sprzedaż na rzecz osób prywatnych.

Niestety, nie ma jednolitego wzorca pozwalającego przyjąć, że działalność prowadzona przez konkretną osobę od danego momentu nabiera cech działalności gospodarczej. Dotyczy to zwłaszcza działalności, z której osiągane są niewielkie zyski lub jest ona prowadzona na niewielką skalę.

Można jednak pokusić się o podanie przykładów, w których wątpliwości są stosunkowo najmniejsze:

• prowadzenie sklepu internetowego – przy tego rodzaju działalności nie ma zwykle wątpliwości, że w założeniu jest ona nastawiona na zysk, a także ma charakter zorganizowany i ciągły, co oznacza, że wymaga rejestracji działalności gospodarczej,
• prowadzenie serwisu internetowego z płatnym dostępem do treści lub usług – tego rodzaju działalność może zostać uznana za działalność gospodarczą,
• sprzedaż na aukcjach internetowych – jeżeli sprzedaż ma charakter incydentalny (np. ktoś sprzedaje stary telewizor, bo wymienił go na nowy), to wówczas nie ma ona cech prowadzenia działalności gospodarczej; jeśli zaś sprzedaż dotyczy różnych rzeczy i odbywa się regularnie, a wystawianiu przedmiotów na aukcjach towarzyszą też inne czynności (np. zakup tych rzeczy w celu ich odsprzedaży), to wówczas może zostać uznana za działalność gospodarczą,
• oferowanie powierzchni reklamowej – stałe umieszczanie reklam, banerów lub linków na własnej stronie internetowej lub blogu od różnych dostawców i na dużą skalę, wyłącznie w celu czerpania zysku z tego tytułu, może być zinterpretowane jako prowadzenie działalności gospodarczej.